چرا رییس‌جمهور چین برای دستاوردهای استراتژیک «تعجیل» دارد/ واشنگتن به دنبال تضعیف مزیت‌های صنعتی-نظامی پکن

به گزارش روایت فردا یانگ لانگفورد، استاد علم سیاست و روابط بین‌الملل در دانشگاه نیوساوت ولز استرالیا و تحلیل‌گر امور دفاعی در مقاله‌ای در وبگاه استرالیایی «THE CONVERSATION»، با مدخل قراردادن رژه نظامی چشمگیر چین در هفته‌ گذشته، به احساس «فوریت» شی جینپینگ، رییس جمهور خلق چین برای انجام هر چه سریع‌تر پروژه‌های راهبردی خود برای این کشور پرداخته است.

این تحلیل‌گر معتقد است که در این زمینه، «زمان» چندان به نفع رهبر چین نیست. تاکید می شود که انتشار مقالات و گزارش‌هایی از این دست، صرفا برای آشنایی با زاویه دید غربی به مسایل راهبردی است و بازنشر آن به معنی تایید محتوای آن نیست. 

رژه نظامی چین که هفته گذشته جهان را به بحث کشاند، چیزی بیش از یک نمایش بود. این اعلامیه‌ای مبنی بر این واقعیت بود که رهبر چین، شی جینپینگ، خود را در مسابقه با «زمان» می بیند تا جایگاه خود را در تاریخ تضمین کند.

 برای شی که تازه 72 ساله شده است، اتحاد با تایوان فقط یک هدف سیاسی نیست؛ این جواهر تاج است که او را بالاتر از مائو زدونگ، بنیان‌گذار جمهوری خلق چین، قرار می دهد و شهرت او را به عنوان بزرگ‌ترین رهبر در تاریخ مدرن چین تقویت می کند.

 زمان‌بندی و اجرای رژه این ضرورت را برجسته کرد، یعنی نمایش قدرت در برابر مخاطبان رهبران خارجی و دوربین ها در یک یادبود سالگرد بسیار بااهمیت در پکن. مائواین کشور را تحت حکومت کمونیستی متحد کرد، اما چین تا چنددهه کشوری فقیر و منزوی باقی ماند.

ماموریت شی این است که کار را با پایان‌دادن به جنگ داخلی چین، که کمونیست‌ها را در برابر ملی‌گرایان قرار داد، و الحاق جزیره تایوان برای تضمین جایگاهش در میان رهبران بزرگ تاریخی چین به پایان برساند.

 اما انتظار خطرناک است. در داخل حزب کمونیست چین، وفاداری قابل‌معامله است و رقبا به طور مداوم دنبال ضعف‌ها می گردند. برای مثال در سال 2012، بو شیلای، ستاره در حال ظهور و متحد نزدیک شی، دچار سقوطی چشمگیر و بسیار فراگیر در افکار عمومی شد. آن رسوایی به راحتی می توانست شی را نابود کند، اما او، با استفاده از سقوط بو برای تقویت ظهور خود، آن را به یک فرصت تبدیل کرد.

این قسمت هم‌چنان یک داستان هشداردهنده در سیاست نخبگان پکن است: قدرت هرگز نباید تضعیف شود؛ حرکت هرگز نباید متوقف شود.

بیش از یک دهه بعد از ماجرای بو شیلای، شی تقریبا هر رقیب را حذف یا کنار گذاشته و خود را به دوره سوم قدرت منتقل کرده است. با این حال، او هنوز با فوریت کسی حکومت می کند که به خوبی می داند خوش‌اقبالی چقدر سریع می تواند به ضد خود تبدیل شود.

 آمریکا به موشک های مافوق صوت دست پیدا می کند

در خارج از چین، معادله استراتژیک نیز در حال تغییر است. سال‌هاست که پکن از امتیاز پیشتازی در تولید سلاح‌های فراصوت، موشک‌های ضدکشتی و تولید صنعتی برخوردار است. سیستم های دفاع هوایی و موشکی پیشرفته چین برای تهدید گروه‌های هواپیمابر تهاجمی آمریکایی و سخت‌کردن عملیات ائتلاف غربی در سراسر شرق و شمال آسیا طراحی شده است.

 اما واشنگتن ممکن است به زودی فاصله را کاهش دهد. پنتاگون در سال مالی 2025-2024 نزدیک به 7 میلیارد دلار در بودجه برنامه موشک‌های فراصوت درخواست کرد، در حالی که شرکت‌های خصوصی در حال تسریع نوآوری در حوزه آزمایش موشک‌های قابل استفاده مجدد و پیش‌رانه‌ها هستند.

 نیروی دریایی ایالات متحده ناوشکن‌های کلاس زوموالت را برای سیستم فراصوت حمله سریع متعارف خود استفاده می کند و به نیروی دریایی اولین پلتفرم دریایی خود را می دهد که قادر به حمله فراصوت است. آزمایش‌های دریایی سیستم جدید به محض این که برنامه به پایان برسد، در دستور کار قرار می گیرد.

 هر گام رو به جلوی ایالات متحده در این زمینه، مزیت نظامی چین را محدود می کند.

کشتی سازی آمریکا هم به دنبال احیا است

 رقابت صنعتی بین چین و ایالات متحده هم داستان مشابهی است. چین در حال حاضر بر کشتی‌سازی تجاری جهانی تسلط دارد که یک مبنای دوگانه است که از توسعه‌ی نیروی دریایی چین هم پشتیبانی می کند. یک تحلیل اخیرا انتشاریافته نشان داد که تولیدات تنها یک کشتی‌ساز چینی به تنهایی در سال 2024 بر اساس تناژ، از مجموع کشتی‌هایی که کل صنعت ایالات متحده از زمان جنگ جهانی دوم تولید کرده است، افزون‌تر است.

 سفارش‌های خارجی برای کشتی و دریاگردهای مختلف این ظرفیت ساخت را تضمین می کنند که می تواند به سرعت به سمت توسعه‌ی سیستم‌های نیروی دریایی چرخش کند.این حاشیه‌ی امن در سال 2025 ادامه داشته است. شی روی این پایگاه صنعتی حساب می کند تا برای چین در یک درگیری آینده بر سر تایوان مزیت نسبی بدهد. با این حال، سرمایه‌گذاری‌های ایالات متحده و متحدان آن در ساخت کشتی شروع به نتیجه‌دادن کرده است.

 ترامپ یک دفتر کاخ سفید را برای تعمیرات در کشتی‌های ایالات متحده ایجاد کرده است، در حالی که پنتاگون در بودجه سالانه خود 47 میلیارد دلار آمریکا برای ساخت کشتی‌های نیروی دریایی درخواست کرده است.

 ژاپن و کره جنوبی، دو کشتی ساز بزرگ، نیز منابع قابل‌توجهی را به ظرفیت کشتی‌سازی خود اضافه کرده‌اند تا ساختار قدرت در حال تغییر در شرق و شمال آسیا را به رسمیت بشناسند. سیاستمداران آمریکایی اخیرا از هر دو کشور بازدید کردند تا کمک بیشتری نیز در افزایش ظرفیت ساخت ایالات متحده دریافت کنند.

چین هم پیرتر می شود

مساله عاجل‌تر اما ساعت جمعیتی است. جمعیت چین در سال 2023 حدود دو میلیون نفر کاهش یافت، یعنی دومین کاهش سالانه متوالی، چرا که تولد به نه میلیون نفر کاهش یافته که نصف سطح سال 2017 است. گروه سنی اصلی نیروی کار در حال کاهش است، در حالی که انتظار می رود تعداد افراد بالای 60 سال تا اواسط دهه 2030 به حدود یک سوم جمعیت چین افزایش یابد. این یک مانع بزرگ برای رشد و عامل فشار بر سیستم‌های تامین اجتماعی آن کشور خواهد بود.

عامل جمعیتی، جبری و محتوم نیست، اما جدول زمانی را برای رهبرانی که می خواهند حصول دستاوردهای استراتژیک را تضمین کنند، فشرده می کند.

 مزیت رقابتی آمریکا

یک مشکل نهایی وجود دارد که اغلب نادیده گرفته می شود. کارآمدترین سیستم سیاسی-جنگی عصر مدرن، سرمایه‌داری است-موتور «رقابت» که سازگاری را پاداش می دهد و شکست را مجازات می کند.

ایالات متحده هنوز دارای ظرفیت عمیق منحصر به فرد برای "تخریب خلاقانه" است – که آن را به طور مداوم از طریق شرکت‌ها و ایده‌هایی که قدرت رشد بلند مدت و باز-ابداعی را تولید می کنند، به جوشش در می آورد.

 این پویایی، شلخته و غیرمتمرکز است و اغلب دردسر درست می کند. با این حال، این همچنان تک‌خال استراتژیک آمریکا است: می تواند صنایع را بازسازی کند، فناوری‌های پیشرفته را مقیاس‌بندی کند و شوک‌ها را سریع‌تر از هر سیستم تمرکزگرایی جذب کند.

چین می تواند چیزهای زیادی را تقلید کند، اما نمی تواند به راحتی آن اکوسیستم بازار-محور سرمایه‌ی ریسک‌پذیر، تحمل شکست و تخصیص مجدد سریع را تکرار کند.

همه‌ی این‌ها توضیح می دهد که چرا شی می خواهد به جهان بباوراند که صعود چین غیرقابل‌توقف و اتحاد با تایوان اجتناب ناپذیر است.

 اما اجتناب‌ناپذیری، شکننده است. رویکرد "برنده‌بودن بدون جنگیدن" پکن ، که شامل تحمیل منطقه‌ی حائل، اهرم اقتصادی و رویکرد افزایشی موسوم به "تکه تکه کردن کالباس"{ یعنی یک هدف یا عمل بزرگ با برداشتن بسیاری از گام‌های کوچک و افزایشی در طول زمان به دست می آید} به ادعاهای ارضی در دریای چین جنوبی است، جواب داده است، زیرا به صبر و ظرافت متکی است. هر چه شی «شتاب» بیشتری بگیرد، خطر اشتباه محاسبه را بیشتر می کند.

تلاش متکی به زور برای تصرف تایوان، خطرناک‌ترین قمار حکومت او خواهد بود. اگر ارتش آزادی‌بخش خلق شکست بخورد، عواقب آن شدید خواهد بود: تحقیر استراتژیک در خارج از کشور، آشفتگی سیاسی در داخل کشور، و روایت سوراخ شده‌ی «اجتناب ناپذیری» که اکنون حافظ قدرت حزب است.

بزرگترین پیروزی در نظر سان تزو، پیروزی بدون جنگیدن است، اما این تنها زمانی صادق است که زمان به نفع «صبوری» باشد. برای شی جین پینگ اما، زمان چندان در تیم او بازی نمی کند.

انتهای پیام/