منطقه در یک دگردیسی قرار دارد/ با همکاری عربستان و کشورهای منطقه، نظم نوینی شکل خواهیم‌ داد

به گزارش روایت فردا  رابطه ایران و عربستان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، آن‌هم در شرایطی که منطقه تنش‌های متعددی را پشت سر می‌گذارد و معادلات موازی در جریان است. شرایط با توجه به انتخاب دونالد ترامپ به سمت ریاست جمهوری امریکا و نقشه‌هایی که اسرائیل در پیش خواهد داشت از حساسیت بیشتری برخوردار است. با علیرضا عنایتی سفیر ایران در عربستان سعودی در مورد وضعیت رابطه ایران و عربستان با توجه به مسایل منطقه گفت‌وگویی کردیم.

این گفت‌وگو را در ادامه بخوانید:  

اخیرا نشست اضطراری سازمان همکاری اسلامی برگزار شد، به نظر شما این نشست که به صورت اضطراری برگزار شد دستاوردی داشت یا نه؟

ایران به عنوان عضو موسس سازمان همکاری اسلامی با حضور و مشارکت فعال و ارائه پیشنهادهای متعدد در نشست سران  نقش مهمی در تقویت ادبیات قطعنامه مصوب ایفا کرد. برگزاری  نشست فوق العاده سران نشان داد که مساله فلسطین و محکومیت جنایت های رژیم صهیونیستی علیه غزه و لبنان و دیگر کشورهای اسلامی همچنان مهم ترین مساله جهان اسلام است.

مهم ترین دستاوردهای نشست فوق العاده سران را می توان به این شرح  برشمرد؛

• درخواست از جامعه بین المللی برای اجرای مفاد رای مشورتی دیوان بین المللی دادگستری ۱۹ جولای ۲۰۲۴ با هدف پایان دادن به اشغال اراضی فلسطینی توسط اسرائیل

• محکومیت جنایات اسرائیل در غزه در بستر جنایت نسل کشی. در واقع این عبارت برای نخستین بار در مصوبه سران سازمان همکاری اسلامی اشاره می شود

• درخواست برای قراردادن شهرک نشین های اسرائیلی در فهرست گروه های تروریستی

• تلاش برای تعلیق عضویت رژیم اسرائیل در مجمع عمومی و تمامی نهادهای زیر مجموعه آن

• درخواست برای تحریم صادرات و انتقال سلاح به اسرائیل

• درخواست از دیوان بین المللی کیفری برای صدور فوری حکم دستگیری مقامات نظامی و دولتی اسرائیل برای جرایم ارتکابی علیه مردم فلسطین

•  هشدار نسبت به نقض حاکمیت وتمامیت ارضی ایران

انتخاب دونالد ترامپ در امریکا به نظر می‌رسد معادلات منطقه را به سمت جدیدی خواهد برد؟ می خواستم نظر شما را بدانم. اساسا ترامپ یک و دو فرق دارند؟

مجموعه  راهبردها و سیاست‌های کلان دولت های دموکرات یا جمهوری‌خواه آمریکا در ادوار گذشته در غرب آسیا بر اصول و مبانی سیاسی-  امنیتی مشخصی پایه گذاری شده است از جمله تامین حداکثری امنیت رژیم صهیونیستی به منظور ادامه بقای آن و  تامین امنیت انرژی برای تامین اهداف اقتصادی و تجاری غرب. 

ترامپ ۲۰۱۶ برای کشورهای منطقه مانند سایر بازیگران، ناشناخته و غیرقابل پیش‌بینی بود اما ترامپ ۲۰۲۵ با سابقه و کارنامه‌ای از دوره اول برای  کشورهای منطقه آشناتر است.  همانطور که او در کمپین  انتخاباتی خود گفته راهبرد آمریکا اول را پی خواهد گرفت یعنی تمام سیاست‌ها و راهبردهای داخلی و خارجی مبتنی بر تامین منافع آمریکا است. گرچه ترامپ دور دوم شباهت ها و احتمالا تفاوت هایی با ترامپ دور اول خواهد داشت اما باید گفت شرایط منطقه با حدود یک دهه  گذشته حداقل در ۳ ویژگی متفاوت است.

۱) اینکه کشورهای منطقه به دنبال تقویت مناسبات چند وجهی خود با سایر قدرت‌های بین‌المللی برآمده‌اند علیرغم اینکه ارتباطات خود را با مجموعه غرب حفظ کرده‌اند.‌

۲) کشورهای منطقه اقتصاد، پیشرفت، رفاه وتوسعه پایدار منطقه را به عنوان چشم انداز و نقشه راه  خود طرح‌ریزی کرده‌اند و اکنون عبارت امنیت توسعه محور در کنار امنیت ژئوپولتیک محور به صورت جدی مطرح است.

۳) مناسبات ایران و کشورهای شورا با توسعه و تعمیق سیاست همسایگی بر مدار گفت‌وگو و همکاری می‌چرخد و ایران و عربستان تعریف جدیدی از مناسبات را تجربه می کنند. دو کشور طی یکسال گذشته با دقت لازم این روابط را سامان داده و سازمان بخشیده‌اند به نحوی که به قول آقای دکتر عارف در ملاقات اخیر با ولیعهد عربستان گسترش روابط دو کشور مسیری برگشت ناپذیر است.

توافق ابراهیم در دستور کار دولت قبل ترامپ بود. به نظر شما این توافق این دور هم در دستور کار خواهد بود یا نه؟

همانطور که گفته شد تامین حداکثری منافع رژیم صهیونیستی جزئی از راهبردهای کلان دولت‌های ادواری آمریکا در منطقه بوده است. آنچه که مشخص شده این است که اشغالگری، تجاوز، نسل‌کشی و توافقات سازش بدون رسیدگی به مطالبات اصلی مردم  فلسطین، نتوانسته برای رژیم صهیونیستی امنیت ایجاد کند. توافق ابراهیم بعد از چهار سال نشان داد که حتی روند سازش با این رژیم در سیاست‌های ‌توسعه‌طلبانه و نژادپرستانه باند حاکم بر  سرزمین‌های اشغالی تاثیری نگذاشته است و کشورها و مردم منطقه نظاره‌گر جنایات یک سال اخیر بوده‌اند. رژیمی که حتی به نهادهای امدادرسان سازمان ملل توجهی ندارد چه لزومی می‌بیند که به قطعنامه‌ها و توافقاتی که خواهان پایان  اشغالگری است، وقعی بگذارد. توافق ابراهیم نفعی برای ملت فلسطین و خللی در سیاست‌های نژادپرستانه اسرائیل نداشته است این واقعیت امروز منطقه است.

رابطه ایران و عربستان اگرچه از بن بست سال‌های قبل درآمده اما هنوز به سطح همکاری قابل قبولی نرسیده‌ است. به نظر شما عمده دلیل این وضعیت که پیشرفت قابل ملاحظه‌ای در رابطه تهران-ریاض دیده نمی‌شود، چیست؟ در رایزنی‌های مقامات ایرانی و عربستانی چه افقی در رابطه دو کشور اسلامی طراحی شده است؟

یکسال و سه ماه از موعد از سرگیری رابطه ایران و عربستان می گذرد. در این مدت، اقدامات متعددی در سطوح مختلف بین دو کشور صورت گرفته است. درست است که در بخش اقتصادی و تجاری نیازمند تلاش بیشتر و دستاوردهای ملموس تری هستیم اما در بخش های سیاسی، دفاعی، اجتماعی و کنسولی پیشرفت های خوبی داشتیم. برخی از رخدادها در  مناسبات ایران و عربستان، برای اولین بار طی چند دهه اخیر صورت می گیرد. سفرهای عمره و پروازهای مستقیم انجام می شود. رایزنی وزرای خارجه دو کشور و وزارت خارجه های دو کشور به صورت مستمر ادامه دارد. وزرای ایرانی در قالب تعاملات چندجانبه، دیدارهای دوجانبه خوبی با همتایان  سعودی خود دارند. توافقات رسانه‌ای و اندیشکده‌ای اخیر بین دو کشور، راه را برای عمومی شدن روابط فراهم می کند. علیرغم آنچه گفتم ظرفیت‌های ایران و عربستان فراتر از این‌ها است و ما هنوز در ابتدای راه هستیم. به‌نظرم ما در مرحله نوینی از مناسبات منطقه‌ای قرار داریم. منطقه به نوعی در یک دگردیسی قرار دارد. ما با همکاری ایران و عربستان و سایر کشورهای منطقه، نظم نوینی شکل خواهیم داد و منطقه خود را با منطق همسایگی خواهیم ساخت و نظم نوین منطقه از درون منطقه شکل می گیرد.

انتهای پیام/