عقب راندن برنامه هسته ای ایران دیگر ممکن نیست

به گزارش روایت فردا دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده در حالی به کاخ سفید بازگشته است که پرونده های بیشماری در حوزه سیاست خارجی بر روی میز او قرار دارد؛ از جنگ فعلا متوقف شده رژِیم اسرائیل در غزه تا جنگ روسیه در اوکراین، از بی‌توجهی به اتحاد فراآتلانتیک تا پرونده هسته ای ایران و رفع تحریم‌های وضع شده بر این کشور.

در شرایطی که دونالد ترامپ با صدور بخشنامه ای تند و تیز اجرای سختگیرانه سیاست فشار حداکثری علیه تهران را پیگیری می کند و ایران در واکنشی متناسب با این رفتار از عدم مذاکره در شرایط زور سخن می‌گوید در بسیاری از اندیشکده ها و تحلیل های کارشناسان این حوزه یک خط نسبتا مشترک دنبال می‌شود: ترامپ باید به منظور جلوگیری از بحران با تهران به توافق برسد.

آریل (الی) لویته، پژوهشگر ارشد در برنامه سیاست هسته‌ای و برنامه فناوری و امور بین‌الملل در بنیاد کارنگی برای صلح بین‌المللی است. او در تازه‌ترین نوشتار در وب سایت این بنیاد نوشته است: دونالد ترامپ مشتاق یک پیشرفت دیپلماتیک است. او باید به دنبال همکاری با ایران باشد تا به تعهد قاطع خود برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته ای عمل کند. شاید موفقیت در این پرونده امکان پذیر باشد. ترفند این است که اصولی را شناسایی کنیم که توافق را قابل دوام و مطلوب می کند. البته این توافق باید برای منافع بلندمدت ایالات متحده مفید باشد.

نویسنده این مطلب در ادامه با تکرار ادعاهای بی‌پایه و اساس درباره برنامه هسته‌ای ایران می‌نویسد: برنامه هسته ای ایران باید در اولویت کاری ترامپ قرار گیرد زیرا این کشور به ساخت بمب نزدیک است.

وی با طرح ادعاهایی درباره تضعیف ایران در نتیجه تحولات منطقه‌ای پس از هفت اکتبر ادعا می کند که با توجه به آنچه که او آسیب پذیری ایران خوانده، تهران می تواند به حرکت به سمت سلاح هسته ای به عنوان یک گزینه فکر کند. در چنین شرایطی اگر واشنگتن به سرعت اقدام نکند، اهرم فشار خود را نیز از دست خواهد داد چرا که مکانیسمی که امکان بازگرداندن خودکار تحریم های سازمان ملل علیه ایران را فراهم می کند، پاییز امسال ( ۲۰۲۵ میلادی) منقضی می شود.

این پژوهشگر ارشد بنیاد کارنگی با طرح این ادعا که مذاکرات با ایران همیشه پرتنش است، ادامه داد: همه چیز این بار چالش برانگیزتر خواهند بود، زیرا اولویت دادن به توافق هسته ای نه تنها با یک دستور کار بین المللی مملو از بحران در پرونده های مختلف باید رقابت کند که درباره خود ایران نیز اختلاف هایی درباره فعالیت های منطقه ای این کشور و یا «کمک نظامی آن به روسیه در جنگ اوکراین» هم از اهمیت ویژه ای برای بحث و بررسی قرار دارد. (لازم به ذکر است که ایران هرگونه کمک نظامی و تجهیزاتی به روسیه با هدف استفاده از آن در جنگ در اوکراین را رد کرده است.)

از دیگر عوامل پیچیده می توان به نگرانی جهانی در مورد محدود کردن صادرات نفت ایران، حمایت دیپلماتیک روسیه از ایران، دوگانگی چین در مورد همکاری با تلاش های تحت رهبری ایالات متحده و تنش بین ایالات متحده و متحدان اروپایی آن اشاره کرد.

بی اعتمادی ایران به ترامپ که در دوره اول ریاست جمهوری خود ایالات متحده را از توافق هسته ای قبلی خارج کرد، اجازه ترور (شهید) قاسم سلیمانی را صادر و تحریم های «فشار حداکثری» را اعمال کرد، همچنان به قوت خود باقی است و یک عامل بازدارنده در هرگونه گفت و گویی به حساب می‌آید. همزمان ترامپ نیز معتقد است که تهران به دنبال ترور او است و همین موضوع بر بی اعتمادی او افزوده است.

نویسنده این مطلب در ادامه با تاکید بر اینکه تلاش دیپلماتیک به رهبری ترامپ برای پایان دادن به بحران درباره پرونده هسته ای ایران یک ضرورت است، نوشت: سبک برخورد ترامپ حتی ممکن است در اینجا یک دارایی یا امتیاز مثبت باشد و به ترامپ اجازه دهد تا کاهش تحریم ها را به گونه ای انجام دهد که روسای جمهور قبلی نتوانستند. اساسا شانس موفقیت در تمایل ترامپ به گسست از سیاست های پیشینیان خود و اتخاذ رویکرد تازه ای نسبت به مذاکرات است.

این پژوهشگر بنیاد کارنگی در ادامه با اشاره به جایگزین های خطرناک برای توافق در این پرونده می‌نویسد: امید به اینکه دیپلماسی اکنون بتواند به توافق منجر شود، ناشی از خطرات مرتبط با جایگزین‌های آن برای هر دو طرف است. اگر ایران به سمت ساخت سلاح هسته ای اقدام کند، ایالات متحده و اسرائیل ممکن است برای متوقف کردن آن وارد جنگ شوند. هرچند این امر برای ایران پرهزینه خواهد بود اما همچنین می تواند به یک درگیری منطقه ای گسترده تر تبدیل شود که توجه و منابع ایالات متحده را از بین ببرد، در حالی که هیچ تضمینی برای جلوگیری از بازسازی برنامه هسته ای ایران ارائه نمی کند. شکست در متوقف کردن هسته ای شدن ایران احتمالا سایر کشورهای منطقه و فراتر از آن را به دنبال سلاح های هسته ای سوق می دهد. (لازم به ذکر است که ایران هرگونه تلاش برای دستیابی به سلاح هسته ای را رد می کند و برنامه هسته ای آن نیز به عنوان عضو ان‌پی‌تی تحت نظارت دقیق اژانس قرار دارد.)

نویسنده در ادامه می نویسد: با توجه به این واقعیت های استراتژیک، دولت ترامپ باید بر آنچه در یک توافق جدید به دست می آورد و چگونه می تواند این اهداف را دنبال کند، متمرکز باشد. اول و مهمتر از همه، سیاست گذاران باید حل و فصل مسئله هسته ای را در اولویت قرار دهند. نگرانی های دیگر در مورد ایران می تواند پس از آن برطرف شود. در همین رابطه، ایالات متحده باید از چانه زنی طولانی بر سر یک توافق گسترده و جامع مانند برجام خودداری کند. در عوض، باید توافق بر سر مجموعه ای از اصول اجرایی را انتخاب کند که بر اساس برنامه اقدام مشترک سال ۲۰۱۳ (توافق موقت ژنو) که پیشرفت هسته ای ایران را متوقف و زمینه را برای یک توافق جامع تر در آینده فراهم کرد، هدایت شود.

نویسنده این مطلب در ادامه ادعا می کند که ترامپ نباید در تله ای مانند برجام که محدودیت های زمان دار و مشخص بر برنامه هسته ای ایران وضع می کرد گرفتار شود. این پژوهشگر در همین راستا به رئیس جمهور امریکا پیشنهاد می کند که در توافق جدید به دنبال دائمی کردن برخی محدودیت ها بر برنامه هسته ای ایران باشد.

سومین پیشنهاد او به ترامپ این است که ایالات متحده باید از هدف عقب راندن برنامه هسته ای ایران صرف نظر کند. این هدف با توجه به اینکه ایران در بومی سازی برنامه هسته ای خود پیشرفت کرده و ارزش استراتژیک بالایی برای حفظ آن قائل است، دست نیافتنی است. نویسنده ذیل این پیشنهاد به رئیس جمهور امریکا، تاکید می کند که ترامپ می تواند بر محدود کردن همه توانایی ها و فعالیت های هسته ای ایران که در توافقات قبلی به طور موثر پوشش داده نشده یا اجرا نشده است، اصرار ورزد. این موارد شامل تولید موشک با قابلیت حمل سلاح هسته ای، تسلیحات هسته ای، یکپارچه سازی سیستم ها و نظامی کردن برنامه هسته ای آن خواهد بود.

پژوهشگر ارشد در برنامه سیاست هسته‌ای در بنیاد کارنگی در پایان به تیم رئیس جمهور جدید آمریکا پیشنهاد می کند که بر رویکردی متفاوت برای نظارت بر پایبندی ایران به تعهداتش در حوزه هسته ای پافشاری کند. او با اشاره به اینکه در ایران فعلا اجازه مذاکره مستقیم با ایالات متحده داده نشده می نویسد: شاید این بار هم امریکا بتواند از یک واسطه قابل اعتماد (مانند عمان) و در صورت لزوم از حمایت متحدان اروپایی استفاده کرده و از برخی موانع عبور کند.

توضیح ایرنا: انتشار این مطالب به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا برای آشنایی مخاطبان ایرانی با رویکردهای جاری در واشنگتن و در میان تحلیل گران و کارشناسان نزدیک به کاخ سفید منتشر می‌شود.

انتهای پیام/