از سیاست همسایگی تا دیپلماسی تعاملی

آ

در جریان سفر سه روزه کاری به نیویورک رئیس‌جمهور با روسای جمهور سوئیس، فنلاند، ترکیه، تاجیکستان، صربستان، فرانسه و بلغارستان، رئیس شورای حکومتی سودان، نخست وزیران پاکستان، نروژ و لبنان، ولیعهد کویت، وزیر خارجه چین، دبیرکل سازمان ملل و رئیس شورای اروپا دیدار و گفت‌وگو کرد.

همچنین دکتر پزشکیان دیدارهایی نیز با مدیران ارشد رسانه‌های آمریکایی، اعضای گروه الدر (ریش سفیدان متنفذ)، جمعی از رهبران ادیان الهی، جمعی از علمای دینی، اندیشه‌ورزان ارشد آمریکایی، نخبگان سیاسی ایرانی مقیم آمریکا، نخبگان علمی ایرانی مقیم آمریکا و دیداری نیز با ایرانیان مقیم آمریکا داشت.

سفر پزشکیان به آمریکا و اعلام مواضع سیاسی و دیپلماسی و برنامه های دولت چهاردهم در مجمع عمومی سازمان ملل متحد و در جمع سران و مقامات کشورهای مختلف جهان، بازتاب فراوانی در رسانه های بین المللی داشت.

قطر

مسعود پزشکیان رئیس جمهور ایران به منظور دیدار رسمی دوجانبه با امیر قطر یکی از مهمترین متحدان منطقه ای کشورمان و نیز شرکت در اجلاس مجمع گفت‌ وگوی همکاری آسیا چهارشنبه ۱۱ مهر به دوحه پایتخت این کشور سفر کرد. این سفر ۲ روزه به دعوت رسمی شیخ تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر انجام گرفت.

امیر قطر در بدو ورود پزشکیان به این کشور، رئیس جمهور اسلامی ایران را به منزل شخصی خود برد و با قهوه عربی از وی پذیرایی کرد. مراسم استقبال رسمی از رئیس جمهور عصر چهارشنبه با حضور «شیخ تمیم بن حمد آل ثانی» امیر قطر برگزار شد.

مقامات عالی‌رتبه جمهوری اسلامی ایران و قطر ۶ سند و یادداشت تفاهم همکاری در بخش‌های مختلف اقتصادی و تجاری، فرهنگی، آموزشی و ورزشی به امضا رساندند.

رئیس جمهوری اسلامی ایران در روز دوم این سفر نیز در نوزدهمین اجلاس مجمع گفت وگوی همکاری آسیا (ACD) شرکت و سخنرانی کردند.

برگزاری دیدارهای دوجانبه با سران کشورهای شرکت کننده در اجلاس مجمع گفت‌وگوی همکاری آسیا از جمله نخست وزیر تایلند و وزیر امور خارجه عربستان سعودی از دیگر برنامه‌های پزشکیان در این سفر ۲ روزه بود.

مجمع گفت‌وگوی همکاری آسیا موسوم به ACD متشکل از ۳۵ کشور آسیایی است که بیش از ۲۰ سال است ارتقای گفت‌وگوی «درون آسیایی» را با هدف اجرای پروژه‌ها و برنامه‌های مختلف همکاری در حوزه‌های اقتصادی و فرهنگی در دستور کار دارند.

رئیس دولت چهاردهم در سخنرانی رسمی و دیدارهای خود در این سفر دیپلماتیک، سیاست تقویت روابط با همسایگان را مورد تاکید قرار داد که با استقبال کشورهای شرکت کننده در این نشست منطقه ای همراه شد.

ترکمنستان

«مسعود پزشکیان» ۱۹ مهر ۱۴۰۳ در سفری ۲ روزه به دعوت « بردی محمداف» رئیس جمهور ترکمنستان و به منظور شرکت در همایش بین‌المللی «ارتباط متقابل زمان‌ها و تمدن‌ها-مبنای صلح و توسعه» به مناسبت سیصدمین سالگرد «مختومقلی فراغی»، عازم عشق آباد پایتخت این کشور شد.

پزشکیان در ادامه برنامه‌های سفر خود به ترکمنستان، با سردار بردی محمداف رئیس جمهور این کشور دیدار و گفت و گو کرد. رئیس جمهور در ادامه دیدارهای خود در سفر به ترکمنستان و در حاشیه حضور در همایش بین‌المللی «ارتباط متقابل زمان‌ها و تمدن‌ها-مبنای صلح و توسعه» ضمن دیدار و گفت و گو با شوکت میرضیایف رئیس جمهور ازبکستان بر ضرورت برگزاری نشست کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی دو کشور نیز تاکید کرد.

پزشکیان در این سفر همچنین برای نخستین بار به عنوان رئیس جمهوری اسلامی ایران با «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه دیدار و گفت و گو کرد.

سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه، سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و محمد اتابک وزیر صنعت، معدن و تجارت، مسعود پزشکیان رئیس جمهور را در این سفر همراهی کردند.

مسعود پزشکیان روز جمعه در مراسم گرامیداشت سیصدمین سالگرد شاعر شهیر ترکمن «مختومقلی فراغی» حضور یافت و عنوان کرد: قوام و پایداری روابط دوستانه میان ملت‌ها، وامدار فعالیت‌ها و دغدغه‌های عالمان و شارحان اخلاق و معنویت است.

وی همچنین در دیدار «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوری فدراسیون روسیه، با تاکید بر توسعه همکاری‌های مشترک بین دو کشور، ارتباط ‌با روسیه را صمیمانه و ‌راهبردی دانست.

رئیس جمهوری اسلامی ایران در ادامه برنامه‌های سفر به ترکمنستان، در دیدار با «قربانقلی بردی محمداف»، با اشاره به اشتراکات فرهنگی بین دو کشور بر ضرورت توسعه تعاملات فرهنگی، سیاسی و اقتصادی فیمابین تاکید کرد.

کازان روسیه

رئیس دولت چهاردهم سه‌شنبه یکم آبان ۱۴۰۳ در پنجمین سفر خارجی خود، به دعوت ولادیمیر پوتین و به منظور شرکت در شانزدهمین نشست سران بریکس، عازم شهر کازان محل برگزاری این اجلاس در روسیه شد.

شانزدهمین اجلاس سران گروه بریکس روزهای اول تا سوم آبان در کازان روسیه برگزار شد و «مسعود پزشکیان» به عنوان یکی از سران کشورهای عضو بریکس و بنا به دعوت رسمی رئیس‌جمهور روسیه در این اجلاس حضور پیدا کرد.

گروه بریکس یا اقتصادهای نوظهور با هدف مقابله با سیاست های یکجانبه غرب و سیاست دلارزدایی در معاملات بین المللی در ابتدا با حضور کشورهای روسیه، چین، هند و برزیل شکل گرفت و سپس آفریقای جنوبی به آن پیوست. در ابتدای سال جاری میلادی، کشورهای ایران، عربستان سعودی، امارات، مصر و اتیوپی نیز به این گروه اضافه شدند.

روسیه از اول ژانویه ۲۰۲۴ ریاست دوره‌ای یک ساله گروه بریکس را بر عهده گرفت است.

رئیس جمهوری دوم آبان در نشست اصلی سران بریکس ضمن تشریح ظرفیت‌های متقابل بریکس و ایران برای همکاری‌ها، پنج پیشنهاد مهم در راستای تحقق اهداف تشکیل این نهاد بین‌المللی ارائه داد و گفت: پیگیری برنامه‌های بسیار متنوع درون گروهی، بدون داشتن یک دبیرخانه کوچک و چابک مشکل خواهد بود.

پزشکیان ۳ آبان در اجلاس بریکس پلاس نیز حضور یافت و با تاکید بر اینکه پایه‌های معادلات یکجانبه و توازن برخاسته از محوریت تک‌قطبی به شدت سست شده است، گفت: ائتلاف‌گرایی و تلاش برای ایجاد مناسباتی سازنده و دوستانه، بخشی از واقعیت امروز و خواسته جمع زیادی از کشورها و بازیگران بین‌المللی است.

رئیس جمهوری در این سفر با روسای جمهور روسیه، چین، آفریقای جنوبی، مصر، ونزوئلا، بلاروس، بولیوی، نخست وزیران هند، اتیوپی و ارمنستان و رئیس امارات به صورت دو جانبه دیدار و درباره مسائل مورد علاقه طرفین گفت و گو و بر توسعه روابط و همکاری ها با کشورهای دوست تاکید کرد.

وزیران امور خارجه، امور اقتصادی و دارایی و نفت، رئیس دفتر رئیس‌جمهور و معاون امور سیاسی دفتر رئیس‌جمهور، وی را در نخستین سفر پزشکیان به روسیه همراهی می‌کردند.

مصر

مسعود پزشکیان» رئیس‌جمهوری اسلامی ایران ۲۹ آذر ۱۴۰۳ در سفری کم سابقه و مهم برای شرکت در اجلاس «دی-۸» به شهر قاهره پایتخت مصر سفر کرد. رئیس جمهور در این سفر علاوه بر شرکت و سخنرانی در یازدهمین اجلاس سران گروه دی ۸، در نشستی ویژه درخصوص بحران انسانی و چالش‌های بازسازی غزه و لبنان نیز شرکت کرد.

پزشکیان در این سفر علاوه بر دیدار با «ایسیاکا عبدالغدیر امام»، دبیرکل سازمان همکاری‌های اقتصادی هشت کشور در حال توسعه، با «عبدالفتاح السیسی» رئیس‌جمهور مصر، «محمد یونس» نخست وزیر بنگلادش و «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه نیز دیدار و گفت وگو کرد.

موضوع «سرمایه گذاری بر روی جوانان و حمایت از بنگاه‌های اقتصادی کوچک و متوسط: شکل‌دهی اقتصاد آینده» و تغییرات اقتصادی و سیاسی جهان اسلام به عنوان موضوعات محوری این نشست تعیین شده بود. همچنین در حاشیه این اجلاس، نشست ویژه‌ای نیز در سطح سران کشورها برای بررسی وضعیت فلسطین و لبنان برگزار شد.

نشست شورای وزیران خارجه هشت کشور در حال توسعه اسلامی (شامل ایران، ترکیه، مصر، پاکستان، اندونزی، نیجریه، مالزی و بنگلادش) یک روز قبل از نشست سران این سازمان با حضور سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه ایران تشکیل جلسه داد.

گروه هشت کشور اسلامی درحال توسعه موسوم به دی ۸ در سال ۱۹۹۷ میلادی از کشورهای ایران، ترکیه، پاکستان، بنگلادش، اندونزی، مالزی، مصر و نیجریه تشکیل شد و دبیرخانه این جلاس در استانبول می باشد.

تاجیکستان

مسعود پزشکیان رئیس جمهور اسلامی ایران ۲۶ دی ۱۴۰۳ و به دعوت رسمی «امامعلی رحمان» همتای خود عازم دوشنبه پایتخت کشور فارسی زبان تاجیکستان شد؛ رئیس جمهور در این سفر علاوه بر دیدار با امامعلی رحمان با سایر مقام های کشور میزبان نیز دیدار و گفت و گو داشت. همچنین در این سفر۲۳ توافقنامه همکاری بین ایران و تاجیکستان در زمینه‌های مختلف به امضا رسید.

برگزاری نشست مطبوعاتی مشترک با رئیس جمهور تاجیسکتان، حضور در جمع اساتید و دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی ابن سینا، شرکت در همایش تجاری، سرمایه‌گذاری و گردشگری دو کشور، گفت‌وگو با رئیس مجلس ملی تاجیکستان، رئیس مجلس نمایندگان، نخست وزیر تاجیکستان و دیدار با ایرانیان از جمله برنامه‌های رئیس جمهور کشورمان در نخستین سفر رسمی به دوشنبه بود.

در این سفر، رئیس جمهور با همراهی نخست وزیر و وزیر تندرستی تاجیکستان ضمن بازدید از نمایشگاه دستاوردها و تجهیزات پزشکی دانشگاه ابوعلی سینا، در جمع دانشگاهیان این دانشگاه نیز به سخنرانی پرداخت و به وی پروفسوری و دیپلم افتخار اعطا شد.

عباس عراقچی وزیر امور خارجه، محسن پاک‌نژاد وزیر نفت، عبدالناصر همتی وزیر اقتصاد، غلامرضا نوری قزلچه وزیر جهاد کشاورزی، محمد اسلامی معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی، عباس علی آبادی وزیر نیرو، خانم فرزانه صادق وزیر راه و شهرسازی و محمد رضا فرزین رئیس بانک مرکزی، پزشکیان را در سفر به دو کشور تاجیکستان و روسیه همراهی می کردند.

جمهوری اسلامی ایران با مشارکت در راهبرد توسعه ملی تاجیکستان در حوزه‌هایی نظیر تأمین استقلال انرژی، رهایی از بن‌بست ارتباطاتی و امنیت غذایی، سرمایه‌گذاری‌های قابل‌توجهی داشته است. یکی از مهم‌ترین سرمایه‌گذاری‌ها، اجرای چند پروژه موفق ازجمله احداث نیروگاه برقابی و تونل انزاب (استقلال) بود که از آن‌ها به‌عنوان نمادهای همکاری دوجانبه ایران و تاجیکستان در توسعه زیرساخت ها یاد می‌کنند. در دهه ۹۰، روابط تهران ـ دوشنبه با بروز سوء تفاهم‌هایی در روابط سیاسی و فرهنگی به سردی گرائید اما با گذر زمان و تلاش برای دیپلماسی تنش‌زدای ایران در سال‌های اخیر، بار دیگر مقامات دو کشور همکاری‌های دوجانبه را از سر گرفته‌اند. سفر پزشکیان به تاجیکستان را می توان شروع دوباره برای احیای مناسبات دو کشور تحلیل کرد.

روسیه

رئیس‌جمهور اسلامی ایران ۲۸ دی‌ماه ۱۴۰۳ در رخدادی مهم و تاریخی به مسکو پایتخت روسیه سفر کرد. در این سفر علاوه بر دیدار و رایزنی با ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور و دیگر مقامات عالی روسیه، معاهده جامع همکاری‌های راهبردی دو کشور بعد از سال ها بررسی و رایزنی های کارشناسی و فنی، به امضای رؤسای جمهور دو کشور رسید.

امضای این تفاهم‌نامه راهبردی که از سال ۹۸ در دولت دوازدهم دنبال شده و با تدوام پیگیری در دولت سیزدهم، در دولت چهاردهم به امضا رسید نشانه پیگیری سیاست چندجانبه‌گرا از سوی دو دولت است.

پزشکیان و پوتین پیش از این، نخست در عشق‌آباد ترکمنستان و در حاشیه همایش بین‌المللی «ارتباط متقابل زمان‌ها و تمدن‌ها، مبنای صلح و توسعه» که به مناسبت سیصدمین سالگرد مختومقلی فراغی شاعر ترکمن برگزار ‌شد، و بار دیگر در کازان روسیه در چارچوب نشست سران کشورهای عضو بریکس یکدیگر را ملاقات کرده بودند، اما به اذعان کارشناسان این دیدار که سومین ملاقات دو رئیس‌جمهور در مدت کوتاه آغاز به کار پزشکیان و البته نخستین دیدار در قالب سفرهای دوجانبه انجام شد، از اهمیت قابل توجهی برخوردار بود.

وزیران امورخارجه، اموراقتصادی و دارایی، راه و شهرسازی، نفت، جهاد کشاورزی، رئیس سازمان انرژی اتمی، رئیس کل بانک مرکزی، معاون امور بین‌الملل وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و برخی دیگر از دولتمردان و همچنین مهدی طغیانی عضو گروه دوستی پارلمانی ایران و روسیه، رئیس‌جمهور را در این سفر همراهی می‌کردند.

روابط ایران و روسیه به دلیل مناسبات تاریخی، وجود گستره وسیعی از همکاری در عرصه‌های مختلف فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و نظامی، از جایگاه قابل‌توجهی در سپهر سیاست‌ خارجی طرفین قرار گرفته، تا آنجا که بدون اغراق امروز تهران و مسکو شریکی راهبردی برای هم به حساب می‌آیند. ضمن آنکه مواضع مشترک دو کشور درخصوص تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی به‌ویژه در سال‌های اخیر، منافع راهبردی مشترک متعددی برای دو طرف به همراه داشته و ایران و روسیه را در کنار هم در بلوک قدرت‌های نوظهور جای داده است.

پیش بینی می شود با توجه یه سیاست های اعلام شده از سوی رئیس دولت چهاردهم در توسعه و تقویت همکاری های منطقه ای و بین المللی بویژه ارتباط مستمر و موثر با همسایگان، سال ۱۴۰۴، شاهد افزایش تعاملات سیاسی و دیپلماتیک مسعود پزشکیان برای تحقق شعار وفاق در عرصه منطقه ای و جهانی باشیم.

انتهای پیام/