آیا فروپاشی سوریه به سود ایران است؟

«مرتضی سیمیاری» کارشناس مقاومت طی یادداشتی در روزنامه جوان نوشت:

سال ۲۰۱۶ و پس از تشکیل هیئت تحریرالشام، جولانی برای تثبیت خود به عنوان یکی از اضلاع معارضه و قبضه کردن شمال سوریه شروع به ساختارسازی برای تشکیلات کرد و با نزدیک کردن جناح‌های مختلف به خود به تدریج توانست بر ساختار غلبه پیدا کند.

رئیس سازمان تروریستی تحریرالشام پس از ورود به دمشق نیز بار دیگر روی همین اصل تأکید داشته و تلاش کرد با جمع‌کردن اضداد مختلف کنار هم برای سوریه جدید ساختارسازی کند، البته این بار محاسبات جولانی درست از کار درنیامد، زیرا این امر احتیاج به سرکوب و کاهش نفوذ گفتمان جهادی رادیکال و بالا آوردن خط سوریه ناسیونالیستی داشت که هر دو مورد در تضاد با ساختار تحریری‌ها قرار داشت.

جولانی از این رو برای حل بحران مشروعیت در سوریه دست به قمار دیگری زد و این بار تلاش کرد با دور زدن ساختار سلبی و تروریستی تحریرالشام وارد خط عادی‌سازی با رژیم صهیونیستی شود تا شاید با تکیه‌بر عامل خارجی روی وضعیت شکننده سوریه چسب بزند و حداقل برای مدتی مانع از متلاشی شدن آن گردد.

اما واقعیت آن بود که ورود به این پروژه جدید در قامت ابومحمد جولانی نبوده و به عبارتی قد احمد الشرع برای این بازی کوتاه است. کوتاه‌قامتی جولانی برای بازی‌های بزرگ را پیش‌ازاین انگلیسی‌ها به‌خوبی درک کرده بودند؛ جایی که برای انداختن یک توپ بسکتبال در سبد و ضبط فیلمی از آن برای تبلیغات کمپین وحدت ملی توسط جولانی کارگردان بیش از شش ساعت زمان صرف کرده بود. در گزارشی اطلاعاتی درباره آن ماجرا آمده است که جولانی فردی کند ذهن، اما جاه‌طلب، است که قادر به اجرای دستورات بزرگ نیست.

ترامپ رئیس‌جمهور امریکا هم باوجود برداشتن تحریم‌های سوریه و دادن امتیاز این مرحله به جولانی نشان داده است که حاضر نیست همه تخم‌مرغ‌هایش را در سبد یک تروریست ریخته و آن را خرج احمدالشرع کند. جولانی نیز باوجود مهار ۲۰ گروه مسلح همچنان در ایجاد دیسیپلین امنیتی جدید در سوریه ناموفق بوده و همین موضوع تردیدها را برای حمایت همه‌جانبه از او بیشتر کرده است.

این وضعیت پیچیده و چندوجهی باعث شده است سوریه به شدت به عامل خارجی وابسته و محل مداخله عناصر متعدد بیرونی گردد، به‌گونه‌ای که دمشق امروز تبدیل به کیکی شده که هرکدام از عناصر بیرونی در تلاش هستند سهم بیشتری از آن را بردارند. در این لقمه برداشتن رژیم صهیونیستی و ترکیه بیشترین تعارض را با یکدیگر داشته و حتی روی‌هم سلاح نیز کشیده‌اند.

نمونه آن لشکرکشی ستونی از ارتش ترکیه به سمت پایگاه راهبردی تی‌فور بود که با پاسخ عجیب رژیم اسرائیل روبه‌رو شده تا جایی که دو مرکز مهم راهبردی، یعنی محل استقرار گروهک مسلح ابوامشه و مرکز مطالعات راهبردی وزارت دفاع سوریه زیر ضرب حملات جنگنده‌های رژیم صهیونیستی قرار گرفت.

آخرین تحولات در سوریه نیز از همین جنس است، باوجود پذیرش قطعی عادی‌سازی از سوی جولانی، هاکان فیدان در گفت‌وگوهای مکرر مسئول اول تشکیلات تحریرالشام را زیر فشار قرار داده است که در تفاهم جدید با اسرائیل به‌گونه‌ای رفتار کند که تل‌آویو حاکمیت او بر کل سوریه را بپذیرد، اما رژیم صهیونیستی در گفت‌وگوهای باکو آب را روی دست جولانی ریخته و گفته است که ساختار امنیتی جدید در سوریه را به دلیل تعارض گروه‌های مسلح به رسمیت نشناخته و هر بار که تصمیم بگیرد حمله پیش‌دستانه را حق خود دانسته و خواهان یک دیوار حائل امنیتی تا ۲۰ کیلومتری دمشق است.

همین مسئله باعث شد جولانی تحت تأثیر مشاوره‌های ترک‌ها منطقه سویدا را به بهانه گسل‌های قومی تحت‌فشار قرار داده تا مدل بازی را به هم بزند. همچنین باعث شد صهیونیست‌ها نیز به بهانه حمایت دروزی‌ها (پروکسی اسرائیل) فاز جدیدی از حملات را طراحی کنند و جنگ را به نقطه گریز از مرکز برسانند.

درواقع مروری بر عملیات صهیونیست‌ها نشان می‌دهد که هدف از این عملیات آن بود که جولانی آن‌قدر بترسد که طرح عادی‌سازی را با همان مدلی که در نشست باکو به سوریه تحمیل‌شده بود بپذیرد. این مسئله به معنای شکست دیگر برای ترکیه در شطرنج جدید در دمشق است.

البته در این مرحله جولانی یک بازنده تمام‌عیار به‌حساب نخواهد آمد، زیرا او برخی هسته‌های مسلح معارض با خود را به مسلخ فرستاده تا از شر آنها خلاص شود. این مسئله در آینده از چشم گروه‌های جهادی رادیکال (تکفیری) پنهان نخواهد ماند، آنها به این نتیجه رسیده‌اند که از جولانی بازی‌خورده و به قربانگاه رفته‌اند.

این ماجرا به‌زودی باعث می‌شود که شاخه القاعده در سوریه (حراس الدین) در موقعیتی خارج از کنترل جولانی شکل‌گرفته و اعلام موجودیت علنی و مجدد کند. این وضعیت جدید زبانه آتش آشوب‌ها در دمشق را بیشتر کرده و رژیم جولانی در بحران‌های عمیق در فرو خواهد برد.

این مدل جدید در سوریه به سود هیچ‌کدام از بازیگران موجود نبوده و تنها رژیم اسرائیل است که از فروپاشی غیر کنترل‌شده استقبال می‌کند، در مرحله ابهام موجود، فرصت‌های زیاد، شگفت‌انگیزو فرای همه محاسبات موجود برای مقاومت وجود دارد. با ظرافتی خاص می‌توان از دل خاکستر ققنوس را پرواز داد.

انتهای پیام/