آتش‌بس در پیچ خطرناک و مرحله دوم صلح در ابهام

به گزارش روایت فردا در حالی که آمریکا برای پیشبرد مذاکرات فشار بیشتری وارد می‌کنند، مرحله دوم آتش‌بس با پیچیدگی‌های بیشتری روبه‌رو شده و این نگرانی را تقویت کرده است که ادامه تعلل، دستاوردهای شکننده هفته‌های اخیر را تضعیف یا حتی متوقف کند.

شبکه ان بی سی نیوز آمریکا می گوید: تنها پیکر یک گروگان اسرائیلی در غزه باقی مانده است؛ امری که نزدیک به تحقق یکی از بندهای کلیدی طرح ۲۰ ماده‌ای آتش‌بس دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا برای این منطقه است، اما موانع عمده‌ای بر سر راه مرحله دوم برنامه وجود دارد.

تردیدها همچنان باقی است که آیا مذاکره‌کنندگان می‌توانند بر این موانع غلبه کنند، در حالی که تحت فشار برای ورود به مرحله دوم قرار دارند، مرحله‌ای که هدف آن جلوگیری از بازگشت به سطح بالای خشونتی است که پیش از آتش‌بس وجود داشت.

دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا هفته گذشته بدون ارائه جدول زمانی دقیق گفت: مرحله دوم «به‌زودی» آغاز خواهد شد.

تارنمای اکسیوس روز پنجشنبه گزارش داد کاخ سفید امیدوار است پیش از کریسمس مرحله دوم را اعلام کند و ساختار حکمرانی جدید برای غزه را معرفی کند.

مرحله دوم طرح ترامپ شامل ایجاد سازوکار حکمرانی جدید در غزه، خلع سلاح و تشکیل نیروی ثبات بین‌المللی است که مسوولیت را از ارتش اسرائیل که بخش‌هایی از نوار غزه را اشغال کرده خواهد گرفت.

شیخ محمد بن عبدالرحمن آل‌ثانی، نخست‌وزیر قطر، که کشورش نقش کلیدی در سلسله مذاکرات بین‌المللی ایفا کرده، روز شنبه گفت گفت‌وگوها در مرحله حیاتی قرار دارند. او در نشست دوحه تاکید کرد میانجی‌ها بطور مشترک برای پیشبرد مرحله بعدی آتش‌بس تلاش می‌کنند.

وی گفت: آتش‌بس نمی‌تواند کامل شود مگر با خروج کامل نیروهای اسرائیلی، تا زمانی که ثبات به غزه بازگردد و مردم بتوانند رفت‌وآمد کنند؛ امری که امروز وجود ندارد.

بدر عبدالعاطی وزیر خارجه مصر در همان نشست گفت نیروی ایجاد ثبات بین‌المللی باید «هرچه سریع‌تر» مستقر شود.

وزیر خارجه نروژ نیز هشدار داد که تدابیر باید همین ماه اتخاذ شوند، زیرا آتش‌بس کنونی «در شکل فعلی نمی‌تواند بیش از چند هفته دوام بیاورد.»

از زمان آغاز آتش‌بس در ۱۰ اکتبر، ۲۰ اسیر زنده و پیکر ۲۷ نفر دیگر به اسرائیل بازگردانده شده‌اند. پیکر آخرین اسیر، ران گویلی، افسر پلیس ۲۴ ساله که ۷ اکتبر ۲۰۲۳ کشته شد، هنوز با وجود جست‌وجوی چند هفته‌ای پیدا نشده است. اسرائیل در مقابل زندانیان و بازداشت‌شدگان فلسطینی زنده و مرده را آزاد کرده است.اسرائیل بارها گفته است همه اسرایش باید پیش از توافق مرحله دوم بازگردانده شوند. بنیامین نتانیاهو این هفته بر ضرورت «تلاشی فوری و فشرده» برای تکمیل این تعهد تاکید کرد.

اسرائیل در جریان آتش‌بس حملات خود به غزه را متوقف کرد، اما خشونت‌ها ادامه یافته است. حملات اسرائیل بیش از ۳۵۰ نفر را از زمان آغاز آتش‌بس کشته و شمار قربانیان در غزه را بنا بر آمار وزارت بهداشت فلسطین به بیش از ۷۰ هزار نفر رسانده است.

مرحله نخست همچنین شامل تعهد به افزایش جریان کمک‌ها به غزه بود، اما کارشناسان سازمان ملل می‌گویند تعداد کامیون‌های مجاز برای ورود هرگز به هدف توافق‌شده یعنی ۶۰۰ دستگاه در روز نرسیده است.

اسرائیل اعلام کرد گذرگاه رفح در جنوب غزه به‌زودی برای ورود فلسطینی‌ها به مصر بازگشایی خواهد شد، اما تا زمان بازگرداندن پیکر گویلی، گذرگاه در هر دو جهت باز نخواهد شد.

تحلیلگران هشدار می‌دهند مرحله دوم با چالش‌های پیچیده‌ای روبه‌روست، از ترتیبات امنیتی گرفته تا مطالبات متضاد حکمرانی که می‌تواند روند را کند یا حتی متوقف کند.

اچ. ای. هلیر، عضو ارشد موسسه خدمات متحد سلطنتی، یک اندیشکده دفاعی و امنیتی در لندن، به شبکه ان بی سی نیوز گفت مذاکره‌کنندگان در تلاش‌ هستند، اقداماتی را انجام دهند که عملا شدنی نیست. او پرسید آیا نیروی ایجاد ثبات بین‌المللی واقعا می‌تواند حماس را خلع سلاح کند؛ هدفی که اسرائیل در دو سال حملات «خشن» نظامی به آن دست نیافت.

او افزود: خلع سلاح از طریق مداخله نظامی امری نیست که قدرت دیگری علاقه‌مند به انجام آن باشد.

هلیر در خصوص حکمرانی غزه گفت: ترامپ می‌تواند هیات صلح خود را ایجاد کند، اما نمی‌توان این موارد را بدون همکاری مردم اجرا کرد، مگر اینکه بخواهید آن را به نوعی، اشغال جدید تبدیل کنید.هاکان فیدان وزیر خارجه ترکیه نیز گفته است، مذاکرات درباره نیروی ایجاد ثبات غزه همچنان ادامه دارد، از جمله درباره ماموریت و قواعد درگیری آن و هدف اصلی باید جداسازی اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها در امتداد مرز باشد.

او گفت:هزاران جزئیات و پرسش مطرح است. فکر می‌کنم وقتی نیروی ایجاد ثبات مستقر شود، بقیه مسائل حل خواهد شد.

اما فواز جرجس استاد روابط بین‌الملل در دانشکده اقتصاد لندن نیز در گفتگو با ان بی سی نیوز، نگرانی‌های مشابهی را مطرح کرد و گفت تاکنون «هیچ کشوری موافقت نکرده نیروهای خود را به غزه اعزام کند و درگیر شود.»

او گفت: «بعید است مرحله دوم هرگز به معنای واقعی اجرا شود. نامیدن وضعیت موجود در غزه به‌عنوان آتش‌بس یک توهم است، چون فلسطینی‌ها به‌ویژه غیرنظامیان همچنان هر روز کشته می‌شوند.

او تاکید کرد: «وضعیت انسانی کمی بهتر شده، اما همچنان فاجعه‌بار است.»

انتهای پیام؟