آیا کراوات جولانی گره تحریم‌های سوریه را باز می‌کند

به گزارش روایت فردا اگر بخواهیم، عوامل تأثیرگذار بر سقوط دمشق در هشتم دسامبر گذشته را بررسی کنیم، «قانون سزار» و پیامدهای آن در درجه اول قرار می‌گیرد. می‌توان گفت، این قانون حداقل 50 درصد روی اتفاقات رخ داده در سوریه تأثیرگذار بوده است.مرکز تحقیقات و مطالعات «کارتر» در پژوهشی تحت عنوان «تحریم‌ها و مجازات‌های آمریکایی – اروپایی بر سوریه» که سپتامبر 2020 منتشر شد، تأکید می‌کند: «با اجرای قانون سزار سوریه به سومین کشور تحریم‌شده دنیا تبدیل می‌شود»، این درحالی است که آمریکا در تحریم‌های خود حتی به این قانون هم اکتفا نکرد.ریشه‌ تحریم‌های آمریکا علیه سوریهریشه‌ تحریم‌های آمریکا علیه سوریه به سال‌های گذشته باز نمی‌گردد، بلکه ریشه در چندین دهه‌ قبل یعنی دهه هفتاد قرن گذشته دارد. در واقع اولین دور از تحریم‌های آمریکا علیه سوریه در دهه 70 به بهانه «حمایت از تروریسم فلسطینی» وضع شد.تحریم‌هایی که در دهه‌های هشتاد نیز تمدید شدند تا نوبت به سال 2003 و تصویب «قانون مجازات سوریه» به بهانه نقش سوریه در تحولات لبنان و عراق برسد. در این دور از تحریم‌ها آمریکا دو بانک مرکزی سوریه و بانک تجارت سوریه را برای مدت دو سال تحریم کرد.پس از آن نوبت به تحولات سوریه در سال 2011 و تحریم‌های متوالی و کم و بیشی رسید که آمریکا علیه دمشق وضع کرد تا اینکه در سال 2019 قانون سزار را تصویب و سال بعد آن را اجرایی کرد. آمریکا تنها به قانون تحریمی سزار اکتفا نکرد، بلکه از سال 2020 تا روز سقوط دمشق هر روز تحریم جدیدی را علیه شخصیت‌ها و شرکت‌های سوری وضع و حلقه فشار را تنگ‌تر می‌کرد.سفر «بشار اسد» به امارت در مارس 2022 به عنوان اولین سفر منطقه‌ای رئیس جمهور وقت سوریه به یک کشور عربی پس از رخدادهای سال 2011 بیش از آنکه اهداف سیاسی داشته باشد، اهداف اقتصادی داشت. مهم‌ترین هدف اسد در این سفر برداشتن گام‌هایی برای کاهش و حتی لغو تحریم‌های آمریکا بود. هدفی که در سفرهای دیگر مقامات سوری به دیگر کشورهای منطقه از جمله عربستان نیز دنبال شد.اما اختیار اعراب دست خودشان نبود که بخواهند، در این زمینه تصمیم‌گیری کنند. اگر اختیار اعراب دست خودشان بود، ممکن بود، تحریم‌ها را لغو کنند و از همان سال 2018 روابط خود را با سوریه از سرمی‌گرفتند.به همین دلیل وقتی هدف واقعی سفرهای اسد برای آمریکایی‌ها آشکار شد، «مایک پمپئو»، وزیر خارجه وقت آمریکا هرگونه اقدام در این زمینه را عملی خصمانه علیه آمریکا دانست و درباره آن به اعراب هشدار داد.بعد از سقوط دمشق در هشتم دسامبر 2024 شتاب هیئت‌های عالی‌رتبه قطری و ترکیه‌ای برای دیدار با حکام جدید سوریه با توجه به رابطه آنها با هیئت تحریم شام غافلگیرکننده نبود، آنچه دنیا را غافلگیر کرد، کاروان هیئت‌های عربی، اروپایی و آمریکایی، در کنار کاروان‌های کمک‌های بشردوستانه به ویژه کمک‌های سعودی بود که برای سفر به دمشق صف کشیده بودند.چنین صحنه‌ای سال‌ها برای سوریه، حتی بعد از سقوط دمشق و روی کار آمدن حکام جدید به یک رؤیا تبدیل شده بود، به ویژه آنکه رویکردها در قبال حکام جدید همچنان محتاطانه بود، به عنوان مثال روزنامه «نیویورک تایمز» در سوم ژانویه 2025 گزارشی با عنوان «عربستان و امارات با احتیاط با حکام جدید سوریه تعامل می‌کنند» منتشر کرد که در آن از نگرانی‌های اعراب نسبت به حکام جدید سوریه سخن می‌گفت.طرح «تغییر نظام» در سوریه، موضوع جدیدی نیست و از جمله طرح‌های نئومحافظه‌کاران آمریکایی است که اولین‌بار در دهه نود ارائه شد و «جرج بوش» پسر، رئیس جمهور وقت آمریکا تلاش کرد، از سال 2003 مستقیما بعد از «تغییر نظام» در عراق آن را در سوریه نیز پیاده کند.روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز در تاریخ 18 نوامبر 2003 مقاله‌ای به قلم «جان کولی»، روزنامه‌نگار آمریکایی با عنوان «آمریکا به سمت تغییر نظام در سوریه پیش‌ می‌رود» به این خواست و چشم‌داشت آمریکا صراحتا اشاره می‌کند.طرح «تغییر نظام» در سوریه در حقیقت طرح لابی صهیونیستی در آمریکا بود و یکی از مهم‌ترین حامیان آن «الیوت آبرامز» محسوب می‌شد که از جمله رهبران این لابی و طرفدار «به آتش کشیدن» سوریه بود. شروع خروج دمشق از انزوای سیاسی و دیپلماتیک بعد از «تغییر نظام» در آن، اگر نگوییم با اجازه اسرائیل و آمریکا بوده، بدون تردید با چراغ سبز آمریکا بوده تا درب‌های دمشق را همچنان به روی ایران بسته نگهدارد.اما این آنگونه که سوری‌ها یا حکام جدید سوریه امید دارند، به معنای رفع فوری تحریم‌ها نیست. بازدیدکنندگان دمشق، حتی ترک‌ها و قطری‌ها این روزها رفع تحریم‌ها را به شرایطی گره زده‌اند که در صورت تحقق آنها تحریم‌ها لغو خواهد شد.

شرایط آمریکا و غرب برای رفع تحریم‌ها