از تثبیت روابط سیاسی تا گسترش تعاملات اقتصاد

به گزارش روایت فردا  «سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه در حالی بامداد سه‌شنبه ۱۹ فروردین در صدر هیأتی سیاسی وارد فرودگاه بین‌المللی فرودگاه «هواری بومدین» در الجزیره (پایتخت) شد که برای تهران ظرفیت سنجی در گستره‌های زمین به منظور حفظ و گسترش منافع جمهوری اسلامی ایران اهمیت ویژه دارد. وزیر امور خارجه در این سفر با «احمد عطاف» وزیر امور خارجه الجزایر دیدار کرده و به بررسی روابط دو جانبه، تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی می‌پردازد. جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق الجزایر تاریخچه‌ای از دوستی‌ها و تنش‌ها را در طول تاریخ روابط خود تجربه کرده‌اند که این خود راهنمای مسیر آینده در تعاملات دو کشور است.

روابطی بر مبنای اشتراک، احترام و منافع متقابل

دهه‌ها مبارزه بی‌امان در مسیر دستیابی به استقلال و عبور از استعمار فرانسه الجزایر و مردم آن را برای جمهوری اسلامی ایران که خود در پرچم‌دار رسیدن به استقلال بوده است، مهم و ارزشمند می‌سازد. مبارزه مردم الجزایر علیه استعمار فرانسه در سال ۱۳۴۱ شمسی به بار نشست و این کشور استقلال خود را جشن گرفت. به فاصله کوتاهی ایران این استقلال را به رسمیت شناخت و سفیر خود را به این کشور اعزام کرد و به صورت متقابل هم الجزایر سفیر اکرودیته خود را در تهران مستقر ساخت. پایتخت الجزایر هم‌نام این کشور است و گرچه در عرف سیاسی ایران به «الجزیره» موسوم است اما الجزیره (پایتخت) به عنوان مرکز سیاسی الجزایر است که سال ۱۹۷۵میلادی (۱۳۵۴ شمسی) میزبان مسئولان و دیپلمات‌های ایران و عراق بود تا یکی از بحث‌برانگیزترین مسائل دو کشور در زمینه مرزی حل شود. قرارداد مشهور الجزایر گرچه بعدها از سوی «صدام حسین» دیکتاتور بعث عراق نادیده گرفته شد اما الجزایر نقشی کلیدی در امضای آن بازی کرد.

انقلاب اسلامی ایران که در سال‌های ابتدایی خود با دوران مسئولیت «شاذلی بن جدید» رئیس‌ جمهوری وقت الجزایر مصادف شد، مورد استقبال و تایید الجزایر قرار گرفت. این کشور در برهه‌هایی چون اشغال سفارت آمریکا در ایران و موضوع گروگان‌ها نقش میانجی هم میان ایران و آمریکا ایفا کرد. نشیب روابط دو کشور سال ۱۳۷۱ و به واسطه برخی ادعاهای مطرح شده از سوی مقامات وقت الجزایر علیه ایران، قطع ابتدا به سطح کاردار کاهش یافت و سپس به‌طور کامل قطع شد.

بازگردان روابط به مسیر عادی سال ۱۳۷۹ و در دوران ریاست جمهوری «سید محمد خاتمی» آغاز شد. جایی که روسای جمهور ایران و الجزایر در اجلاس هزاره سازمان ملل متحد با یکدیگر دیدار کردند و دیوار سرد روابط تَرک برداشت و با آغاز به کار سفارت‌ها در تهران و الجزایر، این دیوار فرو ریخت.

جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق الجزایر در سه دهه گذشته سطح قابل قبولی از نزدیکی سیاسی را تجربه کرده‌اند. تهران و الجزیره(پایتخت) در طیف گسترده‌ای از مسائل و موضوعات بین‌المللی اشتراک دیدگاه‌های گسترده‌ای دارند اما مهمترین نقطه این اشتراک دو کشور نگاهی است که هر دو پایتخت به مفهوم رژیم صهیونیستی به عنوان رژیمی اشغالگر در منطقه دارند.

الجزایر به ویژه پس از هفت اکتبر و آغاز کشتار مردم بی‌دفاع غزه از سوی رژیم اسرائیل در محافل بین‌المللی قاطعانه از حقوق مردم غزه در برابر این کشتار حمایت کرد. موضع متفاوت الجزایر درباره حکومت بشار اسد، حزب‌الله لبنان و نیروهای یمنی، از دیگر کشورهای عربی منطقه، در سال‌های گذشته موجب نزدیکی بیشتر به ایران شده بود. الجزایر از حامیان برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران و توافق برجام هم بود و دیپلماسی را تنها مسیر حل و فصل اختلافات در این زمینه می‌داند.

ظرفیت آفریقا و فرصت‌های اقتصادی پیش‌رو

وسعت سرزمینی و منابع طبیعی الجزایر در کنار ثبات قابل قبول، این کشور را به عنوان یکی از ظرفیت‌های بکر اقتصادی برای بسیار از کشورها از جمله جمهوری اسلامی ایران تبدیل کرده است. جمهوری اسلامی ایران، این کشور را به عنوان دروازه با ثبات ورود به قاره آفریقا می‌داند و تلاش دارد حداکثر استفاده را از ظرفیت‌های آن به عمل آورد. الجزایر چهارمین دارنده ذخایر گاز جهان است و از این رو به زودی به یکی از مهمترین مناطق مراجعه قدرت‌های بزرگ اقتصادی برای سرمایه‌گذاری و بهره‌گیری از این ذخایر تبدیل خواهد شد. این کشور با اصلاح برخی قوانین سرمایه‌گذاری و آغاز مذاکرات و امضای قراردادهای بزرگ با کشورهایی چون چین و هند نخسین گام‌های خود را در این زمینه محکم برداشته است.

آمارها تقریبا همه اقتصاد الجزایر را نفتی نشان می‌دهد با این همه این کشور در مسیر افزایش صادرات غیر نفتی خود هم گام‌های بلندی برداشته است و نهادهای اقتصادی جهان رشدن اقتصادی این کشور را حتی تا چهار درصد در سال ۲۰۲۳ هم نشان می‌دهند. بخشی از این پیشرفت مدیون عضویت این کشور درتوافقنامه منطقه آزاد تجاری آفریقا و نیز ایجاد مناطق آزاد تجاری با همسایگان خود است. خیز بلند الجزیزه (پایتخت) برای عضویت در سازمان‌هایی چون شانگهای و بریکس حکایت از آن دارد که الجزایر هم مانند ایران به اهمیت چندجانبه‌گرایی در جهان پی برده و در مسیر ایستادن در سمت بلوک‌های تازه قدرت است. حوزه بهداشت و درمان، بیوتکنولوژی، خودرو، زیرساخت‌ها، صنعت فناوری‌های عرصه نانو و انرژی مهمترین بسترهای همکاری دو کشور در سال‌های گذشته بوده است.

در سفر آیت الله «سید ابراهیم رئیسی» رئیس‌جمهور فقید ایران به الجزایر در اسفند سال ۱۴۰۲ و امضای یادداشت تفاهم‌ و همکاری میان دو کشور، سطح تعاملات اقتصادی، فرهنگی و سیاسی را ارتقا داد و اکنون وزیر امور خارجه در دولت چهاردهم در سفر خود به الجزایر به بررسی میزان اجرایی شدن این یادداشت تفاهمات و چالش‌های پیش‌روی اجرای آن‌ها می‌پردازد.

الجزایر هم مانند جمهوری اسلامی ایران حفظ استقلال خود را در سایه قدرتمندی در داخل می‌داند و از این رو تلاش‌های مستمری را برای ارتباط با کشورهای مستقل آغاز کرده است. الجزیره (پایتخت) هم مانند تهران در نهادها و سازمان‌هایی مستقل چون سازمان عدم تعهد، سازمان کنفرانس اسلامی و سازمان کشورهای صادرکننده گاز عضو است و همکاری نزدیکی با ایران در سازمان کشورهای صارکننده نفت (اوپک) دارد.

آمار قابل استنادی از میزان و ارزش تبادلات میان ایران و الجزایر در یک سال اخیر منتشر نشده است اما سال ۱۴۰۲ این حجم با جهش قابل قبولی روبرو بوده وایران بیش از یک میلیون و ۱۳۴هزار دلار کالای غیرنفتی به الجزایر صادر کرده است که نسبت به سال قبل از خود رشد ۱۰۹ درصدی داشته است.

محصولات فولادی، قیر و مشتقات و فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی، مهمترین محصولات صادر شده از ایران به الجزایر و چای و محصولات کشاورزی مهمترین محصولات صادراتی از الجزایر به ایران بوده است.

جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق الجزایر به واسطه شرایط ژئوپلتیک خود برای یکدیگر اهمیت ویژه‌ای دارند. برای تهران، الجزیره(پایتخت) شاهراه ورود به قاره آفریقاست و برای الجزایر هم ایران مسیر همواره دستیابی به قفقاز و شرق آسیاست. از این رو دو کشور برای ایستادن در مسیر همراهی مشتاق هستند. گسترش خطوط هوایی و کشتیرانی و اجرایی شدن یادداشت تفاهم‌های دو کشور می‌تواند گام نخست تحقق این اشتیاق باشد که در سفر وزیر امور خارجه مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

انتهای پیام/